Δώδεκα


δωδεκα

12:00'

Σάββατο 22 Ιανουαρίου 2011

ΑΝΟΙΧΤΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗ: ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΕ ΜΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΣΕ ΧΑΛΕΠΟΥΣ ΚΑΙΡΟΥΣ

5 σχόλια:

  1. ΑΝΟΙΧΤΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗ: ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΕ ΜΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΣΕ ΧΑΛΕΠΟΥΣ ΚΑΙΡΟΥΣ

    της Φανής Τουπαλγίκη

    Απέναντι στο σκάνδαλο της δημοτικής ραδιοτηλεόρασης στη Θεσσαλονίκη, ένα γιγάντιο μηχανισμό προπαγάνδας και δημοσίων σχέσεων, που το κόστος του ετησίως ανήλθε στα 7.000.000 ευρώ η νέα δημοτική αρχή έχει την ευκαιρία να κάνει μια νέα αρχή δημιουργώντας μια σοβαρή προοπτική για ένα εναλλακτικό ραδιοφωνικό και τηλεοπτικό κανάλι στη πόλη μας αξιοποιώντας την διεθνή εμπειρία.
    Η ανοιχτή/συμμετοχική τηλεόραση community television ή public-access TV στον Καναδά και τις ΗΠΑ[1] ξεκίνησε στην δεκαετία του 1970 μαζί με την καλωδιακή τηλεόραση και θεσμοθετήθηκε ως μέσο κατοχύρωσης της ελευθερίας του λόγου, κάλυψης αναγκών έκφρασης μειονοτικών ομάδων και τοπικών κοινωνιών, προσφορά της δυνατότητας να κατανοήσουν στην πράξη οι πολίτες τις τεχνικές της τηλεοπτικής παραγωγής για να μπορέσουν να αντισταθούν στη χειραγώγηση τους από το πανίσχυρο μέσο που σχεδόν μονοπωλεί την ενημέρωσή τους, ένας χώρος εκπαίδευσης μελλοντικών επαγγελματικών στελεχών των ΜΜΕ, ένα μέσο διεύρυνσης του δημόσιου διάλογου, ένα εναλλακτικό κανάλι.
    Ένα τυπικό κανάλι της community television ή public-access TV στη Βόρεια Αμερική σε μια μεγάλη πόλη απασχολεί 5 – 12 άτομα προσωπικό και δεκάδες έως εκατοντάδες εθελοντές για να παράγει το πρόγραμμά του. Δύο είναι τα βασικά μοντέλα λειτουργίας. Στο ένα, που κυριάρχησε στις συντηρητικές περιοχές των ΗΠΑ, το προσωπικό νοικιάζει τον εξοπλισμό και το στούντιο του καναλιού σε ομάδες και πρόσωπα που θέλουν να παράγουν ένα πρόγραμμα και εντάσσει το παραγόμενο προϊόν στο μεταδιδόμενο πρόγραμμα. Στο άλλο το προσωπικό οργανώνει σεμινάρια εκπαίδευσης των εθελοντών, τους συντονίζει και τους εμψυχώνει, κινητοποιεί εθελοντές από τις λιγότερο προνομιούχες ομάδες, στηρίζει ομάδες, ιδέες, projects. Διαθέτει χωρίς ενοίκιο συνήθως τον εξοπλισμό στους ενδιαφερόμενους παραγωγούς και έχει την ευθύνη της παραγωγής μαζί με εθελοντές του 10 - 20% του παραγόμενου προγράμματος.
    Η χρηματοδότηση της ανοιχτής/συμμετοχικής τηλεόρασης ποικίλει από χώρα σε χώρα. Π.χ. στις ΗΠΑ και τον Καναδά γίνεται από τη φορολόγηση των ιδιωτικών εταιρειών που προσφέρουν καλωδιακά τηλεοπτικά προγράμματα. Στη Γερμανία[2] το κράτος αποδίδει μέρος της υποχρεωτικής μηνιαίας συνδρομής των κατόχων ραδιοτηλεοπτικών συσκευών, το σύνολο της οποίας χρηματοδοτεί τη δημόσια ραδιοτηλεόραση. Στη Σουηδία από τις εισφορές που πληρώνουν οι συλλογικότητες που χρησιμοποιούν το μέσο, στο Μεξικό[3] τη χρηματοδοτούν μη κυβερνητικές οργανώσεις, στο Βέλγιο και την Αυστρία την ενισχύει η τοπική αυτοδιοίκηση. Υπάρχουν και άλλες πηγές χρηματοδότησης συνήθως όπως χορηγίες και δωρεές. Σε κάποιες χώρες όπως η Ολλανδία, η Φινλανδία και η Νορβηγία η διαφήμιση προσφέρει πρόσθετα έσοδα και στο Μεξικό και την Βολιβία οι πωλήσεις βίντεο στο εξωτερικό.
    Την δεκαετία του ΄80 η ανοιχτή/συμμετοχική τηλεόραση θεσμοθετήθηκε στην Ευρώπη[4]. Το 1997, 14 χώρες, στις οποίες δεν συμπεριλαμβάνεται η Ελλάδα, δημιούργησαν τον οργανισμό Open Channels for Europe[5] και υιοθέτησαν την Συνθήκη του Βερολίνου[6], η οποία υπογραμμίζει ότι η χωρίς διακρίσεις πρόσβαση των πολιτών στα μέσα επικοινωνίας αποτελεί ουσιαστικό μέρος του πολιτικού δικαιώματος της ελεύθερης έκφρασης. Καλεί δε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα εθνικά κοινοβούλια και τις κυβερνήσεις της Ευρώπης να αναγνωρίσουν ως αναπόσπαστο στοιχείο των δημοκρατικών κοινωνιών την άμεση πρόσβαση των πολιτών στην πληροφόρηση και τη συμμετοχή στις συμμετοχικές τηλεοράσεις και ραδιόφωνα (community television and radio and open channels).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. (συνέχεια)
    Το 2008 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε ψήφισμα[7] για τα συμμετοχικά ΜΜΕ τονίζοντας πως αποτελούν σημαντικά μέσα ενδυνάμωσης των πολιτών και ενθάρρυνσης της συμμετοχής τους στην πολιτικοκοινωνική ζωή, μπορούν να εμπλουτίσουν τον κοινωνικό διάλογο καθώς αντιπροσωπεύουν ένα μέσο ενίσχυσης του πλουραλισμού των ιδεών ενώ ο συγκεντρωτισμός της ιδιοκτησίας των μέσων απειλεί την κάλυψη σε βάθος θεμάτων τοπικού ενδιαφέροντος για όλες τις ομάδες των τοπικών κοινωνιών.
    Το ψήφισμα ζητά από τα κράτη – μέλη να εξασφαλίσουν αναλογικό και ψηφιακό φάσμα συχνοτήτων για τα συμμετοχικά ραδιοτηλεοπτικά μέσα και τα συμβουλεύει να τα αναγνωρίσουν νομικά ως ξεχωριστή οντότητα από τα δημόσια και τα εμπορικά ΜΜΕ.
    Αν η συμμετοχική τηλεόραση στον Καναδά γεννήθηκε από την ιδέα ανίχνευσης της αμφίδρομης πολιτικής λειτουργίας του μέσου δίνοντας φωνή στους πολίτες για να κρίνουν τους κυβερνήτες ενισχύθηκε ως αντίβαρο στην κυριαρχία του τηλεοπτικού προγράμματος made in USA. Αν στις ΗΠΑ το βασικό ερέθισμα ήταν “αποκωδικοποιήστε το Χόλυγουντ” - ο πολίτης-παραγωγός αξιοποιήθηκε ως μέσο κοινωνικής ένταξης εθνικών μειονοτήτων. Στις δε πολυπολιτισμικές πλέον κοινωνίες της Ευρώπης όπως υπογραμμίζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο “τα συμμετοχικά μέσα προωθούν τον διαπολιτισμικό διάλογο επιμορφώνοντας το κοινό, καταπολεμώντας αρνητικά στερεότυπα, διορθώνοντας τις ιδέες που προωθούν τα ΜΜΕ για κοινωνικές ομάδες που απειλούνται με αποκλεισμό όπως πρόσφυγες, μετανάστες, ρομά και άλλες εθνικές και θρησκευτικές μειονότητες”. Αναρωτιέμαι σήμερα μήπως τα ανοιχτά /συμμετοχικά ραδιοτηλεοπτικά μέσα στην Ελλάδα σε συνθήκες βαθειάς πολιτικο-κοινωνικο-οικονομικής κρίσης αποτελέσουν ένα μηχανισμό άμυνας απέναντι στον κοινωνικό κατακερματισμό, την άγρια εξατομίκευση και περιθωριοποίηση, την πολιτική αφασία προωθώντας τη συνεργασία, την αλληλεγγύη, την κριτική σκέψη και αμεσότητα, τη συλλογική έκφραση, τον διάλογο, την κοινωνία των ενεργών πολιτών. Ειδικότερα προτείνω:
    1. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με τον Δήμο της Αθήνας και το Υπουργείο Εσωτερικών να ξεκινήσει ανοιχτή διαβούλευση για τη θεσμοθέτηση της ανοιχτής/συμμετοχικής ραδιοτηλεόρασης αξιοποιώντας την διεθνή εμπειρία και λαμβάνοντας υπόψη τις συστάσεις του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και τις ελληνικές ιδιαιτερότητες.
    2. Εν τω μεταξύ ο Δήμος να ορίσει προσωπικότητες της πόλης στο Διοικητικό Συμβούλιο της ραδιοτηλεοπτικής επιχείρησης που έχουν διακριθεί στις επιστήμες, τις τέχνες ,τον κοινωνικό ακτιβισμό και καταξιωμένους επαγγελματίες των ΜΜΕ.
    3. Να ορίσει διευθυντή που να διαθέτει αναγνωρισμένο κύρος στην κοινωνία, ανεξαρτησία από τα κόμματα, ικανότητα να εμπνεύσει και να καθοδηγήσει εργαζόμενους και εθελοντές και να εμπνέεται ο ίδιος από το όραμα και τους στόχους της ανοιχτής δημοτικής ραδιοτηλεόρασης.
    4. Ο Δήμος θα καλέσει τους πολίτες-καταναλωτές ραδιοτηλεοπτικών προϊόντων να γίνουν οι ίδιοι παραγωγοί αξιοποιώντας ατομικά και συλλογικά τον εξοπλισμό και τις συχνότητες που διαθέτει η Δημοτική ραδιοτηλεόραση. Τουλάχιστον το 80% του μεταδιδόμενου προγράμματος θα παράγεται από πολίτες-εθελοντές με τη βοήθεια του προσωπικού ή και χωρίς αυτήν- καθώς σήμερα οι νέες ψηφιακές ελαφριές κάμερες και τα προγράμματα μοντάζ στον υπολογιστή καθιστούν εφικτή την “οικιακή” παραγωγή βίντεο χαμηλού κόστους και επαγγελματικής ποιότητας και η χρήση των ραδιοφωνικών στούντιο με μια ταχύρρυθμη εκπαίδευση μπορεί να γίνει προσιτή στον καθένα. Τα προγράμματα θα εκπέμπονται χωρίς λογοκρισία εφόσον δεν παραβιάζουν το νόμο και τηρούν τις τεχνικές προδιαγραφές.
    ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. (συνέχεια)
    5. Το προσωπικό που δεν θα ξεπερνάει τα 20-25-το πολύ άτομα (εικονολήπτες, μοντέρ, ηλεκτρονικοί, ηλεκτρολόγοι, ηχολήπτες, δημοσιογράφοι, σκηνοθέτες, παραγωγοί, διοικητικοί) κύριο έργο θα έχει την εκπαίδευση των εθελοντών, την οργάνωση και υλοποίηση των δικών τους κατά βάση παραγωγών με τη συνεργασία τους.
    6. Για να είναι βιώσιμη η επιχείρηση χρειάζεται την οικονομική υποστήριξη του Δήμου. Αυτή θα δίνεται με τη μορφή χορηγίας ειδικών προγραμμάτων που θα καλύπτουν την ανάγκη της άμεσης επικοινωνίας του Δήμου με τους δημότες. Π.χ. Την απευθείας μετάδοση των συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου, την ώρα του δημάρχου (μια ώρα την εβδομάδα ο δήμαρχος απαντά απευθείας στον αέρα σε ερωτήσεις δημοτών άμεσα χωρίς τη μεσολάβηση δημοσιογράφου), ανάλογα προγράμματα στις ραδιοτηλεοπτικές συχνότητες των παρατάξεων της δημοτικής αντιπολίτευσης, ειδικά ενημερωτικά προγράμματα για τις προσφερόμενες από τον Δήμο υπηρεσίες, προγράμματα κυκλοφοριακής αγωγής κλπ. Ενδεικτικά αναφέρω ότι η χορηγία του Δήμου της Βιέννης (χωρίς αντισταθμιστικά οφέλη) μιας πόλης 2.000.000 περίπου κατοίκων στη συμμετοχική τηλεόραση “ΟΚΤΟ 8” [8], που απασχολεί 20 εργαζόμενους, ήταν 980,000 ευρώ για το 2008 από ένα συνολικό προϋπολογισμό 1.010-1.020.000 ευρώ και τα υπόλοιπα καλύπτονται από χορηγίες. Μοιάζει το ποσό του 1.000.000 ευρώ ετησίως δημοτικής χορηγίας για την ανοιχτή δημοτική ραδιοτηλεόραση Θεσσαλονίκης για το άμεσο μέλλον ικανό ποσό να διασφαλίσει την επιβίωση της και με τα αντισταθμιστικά οφέλη που θα παρέχει στον Δήμο δεν παραβιάζει τις ρυθμίσεις του νέου νόμου που θα τεθεί σε ισχύ τον Ιούνιο αν παρ' ελπίδα δεν αλλάξει.
    7. Κεντρικοί στόχοι της ανοιχτής/συμμετοχικής ραδιοτηλεόρασης είναι να συμβάλλει στην επικοινωνία και τον διάλογο ανάμεσα σε ιδέες, απόψεις, ρεύματα, προβληματισμούς, καλλιτεχνικές δημιουργίες που παράγονται στην τοπική κοινωνία και να αποτελέσει πεδίο έκφρασης όσων δεν έχουν πρόσβαση στα εμπορικά και κρατικά κανάλια στον αντίποδα δηλαδή της φιλοσοφίας προγράμματος που κυριάρχησε εξ όσων γνωρίζω στα δημοτικά ΜΜΕ, που μιμείται άκριτα το μοντέλο των εμπορικών και κρατικών μέσων με λιγότερη ή περισσότερη επιτυχία, χειραγώγηση και προπαγάνδα. Π.χ. όταν λέμε ότι τα δημοτικά μέσα μπορούν να συμβάλλουν στην κοινωνική ένταξη των μεταναστών δεν εννοούμε ειδήσεις και εκπομπές στη γλώσσα τους αλλά προγράμματα που ετοιμάζουν οι ίδιοι για τα προβλήματα που τους απασχολούν και για την κουλτούρα τους με τη συμμετοχή της βάσης των κοινοτήτων τους και μάλιστα στην τηλεόραση υποτιτλισμένα για να τους “ακούμε” και μείς. Το καίριο ζήτημα στη συγκεκριμένη περίπτωση για τη συμμετοχική ραδιοτηλεόραση δεν είναι να την ακούν και να τη βλέπουν οι μετανάστες αλλά να ακούγονται και να βλέπονται οι ίδιοι επικοινωνώντας με τους υπόλοιπους ως ισότιμα μέλη της τοπικής κοινωνίας. Το ίδιο ισχύει και για τις υπόλοιπες κοινωνικές ομάδες.[9]
    8. Βασικό μέλημα της τοπικής συμμετοχικής ραδιοτηλεόρασης δεν είναι να γεμίσει τα κουτάκια ενός προγράμματος στις συχνότητες που εκπέμπει αλλά να αξιοποιήσει τα μέσα που παραδοσιακά διαθέτει και το διαδίκτυο ως εργαλεία για τη λύση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι τοπικές κοινωνίες με τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή των πολιτών και ιδιαίτερα των νέων.
    ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. (συνέχεια και τέλος)
    Η νέα δημοτική αρχή κουβαλά στους ώμους της τις ελπίδες χιλιάδων συμπολιτών που από το πανηγύρι της Μπιενάλε στην πόλη το φθινόπωρο του 1986 βρέθηκαν στη βαθειά κατάψυξη της πλέον αναχρονιστικής συντηρητικής τοπικής εξουσίας στη χώρα για ένα τέταρτο του αιώνα. Τώρα που λιώνουν οι πάγοι η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με το φάσμα της οικονομικής κατάρρευσης σε ένα μακρύ τούνελ σκληρότατης δημοσιονομικής λιτότητας που απειλεί την κοινωνική συνοχή. Εκτός από τη βαθειά οικονομική και κοινωνική κρίση που δεν προσφέρονται για μακροπρόθεσμες προβλέψεις, η κρίση του πολιτικού συστήματος και η απαξίωση των πολιτικών και της πολιτικής είναι προφανής και γεννά απαισιόδοξα σενάρια. Η αποχή στις τελευταίες δημοτικές εκλογές ήταν ακόμη ένα δείγμα της κρίσης εμπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στους δημοκρατικούς θεσμούς. Ένας από τους πιο σημαντικούς λόγους κατά τη γνώμη μου της πολιτικής απάθειας, θα έλεγα του πολιτικού ευνουχισμού, των πολιτών είναι ο ολοκληρωτικός αποκλεισμός τους από τον διάλογο για την επίλυση των προβλημάτων στον οποίο είναι στην καλύτερη περίπτωση θεατές και η απουσία τους από τις διαδικασίες λήψης απόφασης για τις δημόσιες υποθέσεις. Ο πολιτικός αποκλεισμός της συντριπτικής πλειοψηφίας από τα κοινά και μάλιστα σε συνθήκες επαναστατικών αλλαγών στις επικοινωνιακές τεχνολογίες που γεννούν κυρίως στους νέους υψηλές προσδοκίες συμμετοχής στο γίγνεσθαι και επιθυμίες αυτο-έκφρασης και άμεσης προσωπικής παρέμβασης ενισχύει την α-πολιτικοποίηση και τον αυτιστικό ατομικισμό.
    Στις συνθήκες αυτές αν αποτελεί ζωτική προτεραιότητα για τη νέα δημοτική αρχή η συμμετοχή των πολιτών στις υποθέσεις της πόλης, η κινητοποίηση τους για την αντιμετώπιση των χρόνιων προβλημάτων που υποβαθμίζουν την ποιότητα της ζωής στο κέντρο και τις περιφέρειες της ίσως η ανοιχτή δημοτική ραδιοτηλεόραση αποδειχτεί το πλέον χρήσιμο εργαλείο για να τα καταφέρει.

    [1] ενδεικτικά παραθέτω ηλεκτρονικές διευθύνσεις καναλιών στη Νέα Υόρκη
    http://www.ncctv.org/
    http://www.bronxnet.org/
    http://www.ltveh.org/
    http://www.bricartsmedia.org/community-media/bcat-tv-network
    http://www.qptv.org/
    http://www.sictv.org/
    http://www.ryeny.gov/rctv.cfm
    [2] http://www.bok.de/doku/offene-kanaele-engl.pdf
    [3] http://www.promediosmexico.org/eng/index.html
    [4] http://www.obs.obercom.pt/index.php/obs/article/view/275/265
    [5] http://www.open-channels.eu/en/welcome.html
    [6] http://www.bok.de/doku/berlindeklaration-engl.pdf
    [7]http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=TA&reference=P6-TA-2008-0456&language=EN&ring=A6-2008-0263
    [8] http://okto.tv/programmes/?language=en. συνοπτική παρουσίαση των προγραμμάτων του “8” στα αγγλικά
    [9] http://www.bok.de/doku/du-bist-ich-engl.pdf

    Φανή Τουπαλγίκη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Τεχνικό πρόβλημα με ανάγκασε να δημοσιεύσω έτσι περίργα το κείμενο της Φανής.

    ΑπάντησηΔιαγραφή